سراشیبی‌هایی در ایران که خودروها در حالت دنده خلاص برعکس حرکت می کنند

به گزارش همشهری آنلاین، کسانی که با اتومبیل از این مسیرها عبور کرده‌اند به احتمال زیاد اصطلاح جاذبه معکوس را شنیده‌اند. افرادی که وجود نیروی جاذبه معکوس را در این محل‌ها مطرح می‌کنند ادعا می‌کنند؛ در حالی که این جاده‌ها شیب تندی دارند اگر خودرو را در این مسیرها در حالت خلاص نگه دارید در کمال تعجب خواهید دید که خودرو به جای حرکت به سمت پایین به سمت بالا می‌رود.

آنها بر این باورند که نیروی جاذبه معکوس باعث می‌شود خودرو برخلاف شیب زمین حرکت کند. در مقابل نظر این افراد کارشناسانی که علمی به مساله نگاه کرده‌اند می‌گویند این محل‌ها در حقیقت سرازیری‌هایی هستند که به خاطر خطای دید انسان سربالایی به نظر می‌رسند.

منطقه زرین دشت فیروزکوه، یکی از مناطقی است که بعضی رانندگان و افرادی که از این مسیر عبور کرده‌اند ادعا می‌کنند جاذبه معکوس زمین را آنجا تجربه کرده‌اند. محسن فلاح یکی از این افراد است. او قاطعانه می‌گوید حرکت بر خلاف شیب جاده را مشاهده کرده؛ «در روستای هبله رود فیروزکوه، سربالایی وجود دارد که وقتی ماشین را رها می‌کنی، خود به خود از جاده بالا می‌رود. هنگامی که یکی از ساکنان این روستا ماجرا را به من گفت باور نکردم؛ به همین دلیل تصمیم گرفتم خودم این موضوع را امتحان کنم. آنجا بود که با چشمان خودم دیدم ماشینم برخلاف شیب جاده رو به بالا حرکت می‌کند.»

خطای دید

برخلاف تعدادی از مردم که وجود جاذبه معکوس را باور کرده‌اند، کارشناسان زمین شناسی که در این باره تحقیق کرده‌اند نظر دیگری دارند. آنها این پدیده را آزمایش کرده و با تکیه بر همین آزمایش‌های علمی و عملی می‌گویند این اتفاق نتیجه خطای چشم است نه چیز دیگری.

دکتر محمدرضا قاسمی- عضو هیات علمی پژوهشکده سازمان زمین شناسی- یکی از کارشناسانی است که در مورد پدیده جاذبه معکوس تحقیق کرده؛ «جاذبه معکوس گرانشی است که تحت تاثیر جرم اجسام ایجاد می‌شود. این پدیده که اخیرا در محافل مختلفی در مورد آن صحبت می‌شود، پایه و مبنای علمی ندارد و در نتیجه خطای دید اتفاق می‌افتد.

نمونه‌ای که از دو دهه پیش در مورد وجود جاذبه معکوس در تهران شنیده ام خیابان سئول است. زمانی که این خیابان ساخته شد، به نظر می‌رسید که به سمت بالا شیب دارد ولی واقعیت این‌طور نبود. بحث و تحقیقات زیادی در مورد خیابان سئول شد؛ حتی خیلی از مردم ماشین خود را در این خیابان خلاص می‌کردند تا ببینند آیا خودور در خلاف جهت شیب حرکت می‌کند یا نه. در نظر مردم ظاهرا این اتفاق می‌افتد.» خیلی‌ها برای امتحان جاذبه معکوس با خودروی خود به خیابان سئول تقاطع بزرگراه چمران می‌روند.  

آنها هنگامی که اتومبیلشان را روی شیب خیابان سئول خلاص می‌کنند در کمال تعجب می‌بینند که خودرو برخلاف شیب به سمت بالا حرکت می‌کند اما به نظر دکتر قاسمی حرکت خودرو به سمت بالا نتیجه خطای دید انسان‌هاست.

آقای دکتر برای اثبات نظرش آزمایش ساده‌ای پیشنهاد می‌کند؛ «اگر شما در چنین شیبی قرار بگیرید و یک وزنه سنگین را از بالای شیب رها کنید، می‌بینید که وزنه به سمت پایین حرکت می‌کند، نه بالا! یا حتی اگر مقداری آب در این منطقه بریزید، می‌بینید که آب به سمت پایین سرازیر می‌می شود و به سمت بالا حرکت نمی‌کند. به نظرم هر شخصی که با قواعد فیزیک آشنا باشد، این موضوع را امتحان نمی‌کند.»  با توجه به آزمایش ساده‌ای که دکتر قاسمی پیشنهاد می‌کند اگر هنوز هم برایتان جای شکی وجود دارد در محلی که فکر می‌کنید دارای جاذبه معکوس است وزنه‌ای سنگین را رها کنند، تا ببینند وزنه در کدام جهت حرکت می‌کند.

اندازه‌گیری دقیق

دومین نظر کارشناسی را دکتر محسن الیاسی- از اعضای هیات علمی گروه زمین شناسی دانشگاه تهران- ارائه می‌دهد. الیاسی سال‌ها قبل به همراه دبیر فیزیکش آزمایشی بر مبنای علم فیزیک انجام داد تا سر از کار جاذبه معکوس درآورد؛ «چند سال پیش بود که بحث وجود جاذبه معکوس در خیابان سئول دهان به دهان بین مردم چرخید و حرف‌های خیلی عجیب و غریبی در مورد آن مطرح شد.

آن موقع من شاگرد دبیرستانی بودم. این مساله به گوش معلم فیزیک ما هم رسیده بود؛ برای همین تصمیم گرفتیم با هم به خیابان سئول برویم تا از طریق اندازه گیری فیزیکی این مساله را بررسی کنیم. برای اینکه کارمان علمی باشد با خودمان دوربین‌های نقشه برداری هم بردیم. بعد از اندازه گیری، متوجه شدیم که خیابان سئول در حالی که سرازیری است سر بالایی به نظر می‌رسد.»

اما پس چرا افرادی که از خیابان و جاده‌هایی مانند سئول عبور می‌کنند ادعا می‌کنند خیابان سربالایی است؟ و نیرویی اتومبیل آنها را برخلاف شیب زمین حرکت می‌دهد! شما هم با این افراد هم‌عقیده هستید؟ برای رسیدن به جواب سوالتان ادامه توضیحات دکتر الیاسی را بخوانید؛ «این به خاطر خطای دید است. تا زمانی که اندازه‌گیری‌های علمی انجام ندهید، متوجه آن نمی‌شوید. اگر پایین‌ترین نقطه خیابان را نسبت به مبدأ آن اندازه‌گیری کنید و اندازه ارتفاع را به دست بیاورید متوجه می‌شوید خیابان سرازیری است نه سر بالایی.»

 برای خطای دید انسان‌ها می‌توان نمونه‌های زیادی آورد که باعث می‌شود واقعیت در نظر شخص جور دیگری نمایان شود. دکتر الیاسی در خصوص خطای دید انسان‌ها مثال دیگری می‌زند؛ «سالنی را در نظر بگیرید که شیب سقف آن به سمت در ورودی است. اگر داخل سالن با نوارهای سفید و سیاه رنگ‌آمیزی شده باشد می‌توان آزمایشی انجام داد که در آن خطای دید انسان‌ها مشخص شود. برای این کار در حالی که خودتان در انتهای سالن ایستاده‌اید به دوستتان بگویید وارد سالن شود.

اگر در این لحظه بخواهید اندازه قد او را بررسی کنید با توجه به نوارهای سیاه و سفید در نظر شما دوستتان قد بلندبه نظر می‌رسد؛ چراکه فاصله سر او را با نوارهای سفید و سیاه اندازه گرفته‌اید. در مقابل اگر به دوستتان بگویید به انتهای سالن و نزد شما حرکت کند و در حالی که او جلوتر می‌آید، دوباره فاصله سرش را تا سقف ببینید. به نظر می‌رسد قد دوستتان کوتاه می‌شود.» 

با وجود اینکه محققان با انجام آزمایش‌های مختلف به این نتیجه رسیده‌اند که خیابان سئول یک سرازیری است و نه سربالایی اما برخی از کسبه محل که در نزدیکی این خیابان ساکنند، همچنان اصرار دارند که خیابان سئول یک سربالایی است. اما وقتی با یکی از رانندگان که بیش از ۳۰ سال است در خیابان تردد می‌کند، صحبت می‌کنیم می‌گوید: «خانم خطای دید است.»